بررسی عدد و وابسته های عددی در سبک هندی با تأکید بر آثار بیدل دهلوی

پویایی زبان فارسی، با وجود دیرینگی از استعداد چشمگیر این زبان حکایت دارد که در قالب واژگان جدید و ترکیب سازی های نو نمود یافته است، در سبک هندی استفاده خاص از اعداد در ساخت ترکیبات وابسته های عددی موجب تنوع لغات و اصطلاحات شده که نقطه ی اوج این هنرنمایی را در شعر بیدل دهلوی شاهدیم وی با هنرمندی تمام موتیوها و تم های خاص را در قالب تصاویر زیبای ادبی گنجانده است. بررسی و تقسیم بندی این ترکیب ها عیناً بر اساس تقسیمات چهارگانه ی دکتر شفیعی کدکنی در کتاب شاعر آینه هاست: الف)عدد+ وابسته های عددی مادی+ معدود مادی، که در این نوع از ترکیب هر دو عنصر وابسته و معدود مادی است و قابل فهم و تصور برای اهل زبان. ب)عدد+وابسته مادی+معدود انتزاعی، این نوع ترکیب اول بار در شعر عرفی دیده می شود البته آن قدر چشمگیر نیست که به صورت ویژگی سبکی وی قلمداد شود. ج)عدد+وابسته انتزاعی+معدود مادی. که گرچه از بسامد بالایی برخوردار نیست اما در نوع خود قابل اعتناست و پیش از بیدل در شعر هیچ شاعری نمونه ی آن مشاهده نشده است درواقع بنیانگذار آن بیدل است. د)عدد+وابسته انتزاعی+معدود انتزاعی که خیال انگیزترین و دشوارترین نوع ترکیب هاست که چندان با دایره ی ذهنی آدمی و محور هم نشینی و جانشینی زبان فارسی زبانان سازگاری ندارد، می شود گفت بیدل در ساخت این ترکیب ها به اوج و قله ی موفقیت دست یافته است، در واقع استفاده و کاربرد عدد و معدود آن گونه که در شعر بیدل دهلوی می بینیم در شعر هیچ شاعری نیامده است . بنابراین سعی ما در این پژوهش بر این است که با بررسی و تحلیل انواع ترکیب های عددی در شعر بیدل بتوانیم یکی از شگردهای شعری وی را به نمایش گذاشته، از زاویه ی دیگری به شعر و سخن این شاعر دیرآشناو گمنام ادب فارسی بپردازیم.